Legalny pobyt Ukraińców przez 18 mc
Szkolenie BHP po Ukraińsku - zadzwoń !
Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy zakłada dla nich szybką ścieżkę uzyskiwania legalnego prawa pobytu i pracy. Wprowadzone ułatwienia nie zwalniają jednak pracodawcy z obowiązku zapewnienia bezpiecznych warunków pracy wymaganych odrębnymi rozporządzeniami oraz zapisami kodeksu pracy, a bariera językowa może stanowić w tym aspekcie dodatkowe wyzwanie.
Ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, zwana specustawą ukraińską, została opublikowana (Dz.U. z 2022 r., poz. 583) i funkcjonuje równolegle z europejską ochroną czasową. Ustawa dotyczy zarówno obywateli Ukrainy przybyłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (niezależnie od środka transportu) bezpośrednio z terytorium Ukrainy, obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy przybyli do Polski wraz z najbliższą rodziną, jak i nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego małżonków obywateli Ukrainy (o ile przybył on na terytorium RP bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa).
Jak podkreśla Magdalena Włastowska, ekspert ds. bezpieczeństwa pracy firmy doradczej W&W Consulting, jednym z głównych założeń specustawy jest zapewnienie legalnego pobytu dla osób, które w wyniku działań wojennych wjechały legalnie na terytorium Polski w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. i deklarują zamiar pozostania w Polsce. Licząc od dnia 24 lutego 2022 r. (niniejsze rządowe gwarancje obowiązują z mocą wsteczną) osoby te mają zagwarantowany legalny pobyt w okresie 18 miesięcy. Jedynie wyjazd na okres powyżej 1 miesiąca z Polski będzie skutkował pozbawieniem obywatela Ukrainy uprawnień wynikających ze specustawy. – Na ten moment nie ma informacji dotyczącej ukończenia obowiązywania tych przepisów. Data zakończenia będzie ujęta w oddzielnym rozporządzeniu wydanym przez Radę Ministrów na podstawie bieżącej sytuacji (np. danych ilościowych osób przyjeżdżających do Polski oraz perspektywy terminu zakończenia działań wojennych) – zaznacza Włastowska.
Co istotne, specustawa dotyczy wyłącznie osób, które nie posiadają jeszcze w Polsce zezwolenia na pobyt ani przyznanego statusu uchodźcy lub zbliżonego statusu, a także nie ubiegają się o status uchodźcy ani ochronę uzupełniającą. Jeżeli wniosek został już złożony, można go cofnąć i skorzystać z zapisów specustawy.
Specustawa nie zwalnia z przestrzegania BHP
– Powyższe ułatwienia wynikające z zapisów specustawy gwarantują szybką ścieżkę uzyskania legalnego prawa pobytu i pracy dla obywateli Ukrainy. Należy pamiętać, że ta usprawniona ścieżka legalnego zatrudnienia powinna iść w parze z zachowaniem całokształtu przepisów BHP dotyczących zatrudnienia nowego pracownika. Pracodawca bowiem nie jest zwolniony z zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wynikających z odrębnych rozporządzeń oraz zapisów kodeksu pracy – podkreśla Włastowska.
I przypomina, że do jego zadań należy m.in.: zapewnienie szkolenia wstępnego BHP, zapoznanie pracownika z oceną ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy – co wymaga również uprzedniej aktualizacji o ryzyko zwiększonego obciążenia psychicznego, które jest wynikiem aktualnych wydarzeń, przekazanie środków ochrony indywidualnej oraz w wymaganych przypadkach – odzieży i obuwia roboczego. – Zatrudniając obywatela Ukrainy należy także zwrócić uwagę na aspekty praktyczne – może się zdarzyć, że nowy pracownik nie posługuje się w ogóle językiem polskim bądź znajomość języka polskiego jest podstawowa. Dlatego ważne jest, aby przygotować zarówno szkolenie jak i wszelkie dokumenty w odpowiednim dla niego języku – dodaje.