Ochrona pracowników przed smogiem.

CZYM TAK NAPRAWDĘ JEST SMOG?

Smog nie jest naturalnym zjawiskiem atmosferycznym, polega bowiem na współwystępowaniu zanieczyszczeń powietrza spowodowanych działalnością człowieka oraz niekorzystnych naturalnych zjawisk atmosferycznych. Smog powstaje przez skumulowanie znacznej ilości zanieczyszczeń związanych z przemysłem, motoryzacją, paleniem w gospodarstwach domowych węglem słabej jakości czy nawet materiałami nieprzeznaczonymi do spalania (np. plastikiem), przeważnie na stosunkowo niewielkim obszarze (np. w centrum lub dzielnicy miasta, na przedmieściu, ale nawet w całej wielkiej aglomeracji). Gromadzeniu się lotnych zanieczyszczeń oraz spalin samochodowych sprzyjają bezwietrzne warunki pogodowe, a także niewłaściwie rozplanowane ulice i ciągi przewietrzania. Rozróżniamy dwa rodzaje smogu:

  • tzw. londyński: charakteryzuje się dużą gęstością ograniczającą widoczność nawet do kilkunastu metrów oraz wysoką korozyjnością w odniesieniu do środowiska,
  • smog Los Angeles, którego charakterystycznymi cechami są: brunatna barwa oraz ograniczenie widoczności w granicach kilkuset metrów.

WPŁYW SMOGU NA ZDROWIE LUDZI

Jak wskazują badania naukowe, 84% ludności na świecie oddycha zanieczyszczonym powietrzem. Rocznie na skutek smogu umierają 3 miliony osób; dla porównania, w wypadkach komunikacyjnych ? 1,3 miliona. Właśnie dlatego zanieczyszczenie powietrza jest zaliczane przez Światową Organizację Zdrowia (World Health Organization, WHO) do najważniejszych czynników ryzyka zdrowotnego na świecie.

Najbardziej niebezpieczny dla zdrowia człowieka jest pył drobny o średnicy poniżej 2,5 ?m. Dociera on do pęcherzyków płucnych, a nawet przenika do naczyń krwionośnych, a stamtąd do krwiobiegu, dlatego jest równie szkodliwy dla układu oddechowego i układu krążenia. Większe ziarna pyłu mogą powodować stany zapalne spojówek oraz błony śluzowej nosa i gardła. Osoby cierpiące na choroby serca i płuc, osoby starsze i dzieci uważa się za bardziej podatne na szkodliwe działanie pyłu zawieszonego. Zagrożone są także osoby aktywne fizycznie, np. rowerzyści, osoby uprawiające jogging. Wysiłek fizyczny powoduje, że oddychamy szybciej i głębiej, wdychając tym samym więcej szkodliwych cząstek. W przypadku osób starszych badania dowodzą, że wysoki poziom pyłu zawieszonego jest związany ze zwiększeniem ryzyka hospitalizacji, a nawet zgonu z powodu chorób płuc i chorób sercowo-naczyniowych.

SMOG A OBOWIĄZKI PRACODAWCY W ZAKRESIE BHP

Stosownie do postanowień art. 207 § 2 ustawy z 26.06.1974 r. ? Kodeks pracy ? dalej k.p. ? pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy, a także zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że przepisy bhp nie określają wprost obowiązków pracodawcy w związku z okresowym (w szczególności jesienno-zimowym) pogorszeniem się jakości powietrza. Należy zatem w takich przypadkach stosować ogólne przepisy bhp. Narażenie na czynniki chemiczne i pyły w powietrzu środowiska pracy jest określane przez przekroczenie wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń. W przypadku pyłów zawieszonych w powietrzu atmosferycznym oznaczone stężenia dla frakcji PM2,5 można porównać z wartością NDS w środowisku pracy dla frakcji respirabilnej pyłów o różnej zawartości krzemionki. 

W przypadku stwierdzenia przekroczeń wartości NDS w środowisku pracy pracodawca powinien podjąć działania organizacyjno-techniczne zmierzające do ograniczenia narażenia. W przypadku braku takich możliwości zgodnie z art. 2376 § 1 k.p. pracodawca powinien dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.